Zes manieren van kijken op Helgoland en Düne

Afgelopen weekeinde was ik met Ed Klungers naar Helgoland en Düne. Ed stelde kort terug voor om er heen te gaan. Eerst dacht ik dat de periode verkeerd was, maar na wat googlen bleek ook Augustus een mooie tijd te zijn voor een bezoek.

De avond voor het bezoek de fototas gepakt. Naast de 100-400, mijn 70-200, 24-70en de 16-35 ingepakt. Mijn 500 mm lens thuis gelaten, omdat ik dacht dat we makkelijk dichtbij konden komen. Heb hem niet echt gemist. Had ook een flitser mee en daar heb ik veel mee uitgeprobeerd.

We vertrokken s-ochtends vroeg voor een autorit van ruim 4 uur uit Amsterdam naar Cuxhaven. Daar namen we de snelle ferry naar Helgoland. Die snelle ferry is iets duurder, maar het extra uurtje slapen was het wel waard. Tot mijn schande moet ik bekennen, dat ik me bovendien verslapen had en dat Ed mij wakker belde! We konden redelijk dichtbij de haven de auto kwijt en na de formaliteiten volgde een lekker kopje koffie.

Het eerste wat opviel, kort na aankomst ter plekke, was de massaliteit van de aantallen Jan van Genten. De eerste paar uurtjes wist ik eigenlijk niet zo goed wat ik wilde fotograferen. Na enige tijd ontdekte ik dat ik op 6 verschillende manieren kon kijken en werken aan de beelden. Te weten:

1. Registratie van de aanwezige dieren, of wel het zien van wat je ziet
2. Detail van de aanwezige dieren, of wel het zien van de schoonheid op de vierkante meter
3. Sfeer van het moment, of wel het zien van de impact van weer en licht
4. Creatie vanuit de aanwezige dieren, of te wel het zien van wat er creatief mogelijk is
5. Actie van dieren, of te wel het snel reageren op de actie die je ziet
6. Vanuit de massaliteit van de aantallen, of te wel het zien van de kracht van het aantal.

In het vervolg zal ik beschrijven hoe ik deze manieren van kijken heb vertaald naar beelden. Daarbij zal ik zoveel mogelijk de beelden laten spreken. Zo moge duidelijk zijn dat het beeld waar dit blog mee begint een registratiebeeld is. Het beeld legt vast hoe de Jan van Genten broeden en nestelen op de rotspunten van het eiland. Registratiebeelden zijn vaak wat saai en laten mijn hart niet sneller kloppen. Tegelijkertijd heb je ze vaak wel nodig als je een verhaal wil vertellen met je foto's.

Spannender wordt het al als je een detail van de Jan van Gent vastlegt. Lastig daarbij zijn keuzes over de uitsnede, de details die je wel laat zien en de details, die je niet laat zien. Bij de uitsnede is mijn ervaring dat een vierkante uitsnede vaak uitstekend werkt. Zie ook mijn blog Oog voor detail, dat ik schreef over het fotograferen van details vorig jaar in Zuid Afrika.

Voorwaarde voor het maken van detailbeelden is wel dat je voldoende dichtbij kunt komen. Voor de Zeehonden, waar je op 30 meter afstand moet blijven was het bv lastig om detail foto's te maken. Ook voor kleine vogels is dat meestal niet mogelijk. Drie voorbeeldbeelden staan hieronder.

De sfeer van het moment heeft vaak te maken met het licht en het weer. Wij hadden de pech dat de meeste zonsondergangen tegenvielen. Veel wind, storm zelfs en wolken zonder veel zon. Daarom de kleine beetjes zon aangegrepen om toch sfeerbeelden te maken. 

Het effect heb ik verhoogd door de Witbalans manueel in te stellen op Kelvin waardes van 7500 en hoger. Met wat extra verzadiging kon ik toch nog wat sfeerbeelden maken voor en tijdens zonsondergang. Het maken van de vooraf bedachte silhouette foto's kon echter niet. Er was simpelweg te weinig tegenlicht voor dergelijke beelden.

Sfeerbeeld kan ook gemaakt worden met behulp van het weer. Tijdens de storm, werden wij bijna weggeblazen en pakte donkere wolken zich samen boven ons. De zee werd erg donker en de Jan van Genten stonden met hun kop van ons af bijna stil in de wind. De sombere sfeer zit in het beeld dat hier onder staat. Er staat ook een beeld van een jong Zeehondje tijdens de zandstorm, die over ons heen raasde op Düne. Tijdens die zandstorm is ook het beeld van de Kanoet genomen. Dit beeld is één van mijn favorieten van deze reis.

Om creatief aan de slag te gaan had ik vooraf drie technieken in gedachte. Allereerst de High Key techniek, waarbij je bewust overbelicht. Onlangs deed ik er nog een workshop over. Dat wil niet zeggen dat al mijn beelden ook geslaagd zijn. Uiteraard is het ook een kwestie van smaak.

De tweede techniek is Low Key. Het tegenovergestelde van de High Key benadering. Bewust onderbelichten, waardoor alleen de lichte delen zichtbaar blijven. Ik durf dat niet zover door te voeren als wellicht nodig is om onderscheidende beelden te maken. De aanwezige rotsen gaven zodra de schaduw er opviel wel goede mogelijkheden. Ook omzetting in zwart wit heb ik geprobeerd.

De derde techniek is het bewust accepteren van bewegingsonscherpte. Ik heb geprobeerd daar ook aansprekend beeld mee te maken. Heb daarbij gewerkt met langere sluitertijden in combinatie met mijn flitser. Dat is een kunst waar ik me verder in wil verdiepen. De combinatie van flitstechniek met langzame sluitertijd vergt nog veel oefening. Iets om de komende tijd verder mee te gaan!

Er was uiteraard actie genoeg om vast te leggen. Jan van Genten in vlucht ten overvloed. Daarbij was de windrichting wel van belang. Ze hangen in de wind en daarom zijn lang niet altijd de ogen scherp te krijgen. Naast zichtbaarheid onder invloed van de windrichting, speelt de lichtval een belangrijke rol. Het bekvechten van de Jan van Genten bood ook een prachtige kans. Net als het voeren van de jongen. De beelden hieronder zijn daar een voorbeeld van.

De actie bij de Zeehonden liet vaak wel wat te wensen over. Ze lagen veelal een beetje te slapen op het strand van Düne. Door ze in totaal drie keer te bezoeken, lukte het ook hier om actie beelden te maken. De beelden van het zwemmen en stoeien in het water zijn soms ietwat saai. Komt denk ik ook doordat een deel van de actie zich niet laat zien, daar het zich afspeelt onder water.

De jonge Zeehondjes waren iets actiever en soms ook wat meer geïsoleerd van de groep. Hun speelse karakter bood leuke kansen voor actiefoto's. Hiernaast een leuk voorbeeld daarvan.

Om de massaliteit goed vast te leggen had ik mijn groothoek lens mee. Uiteraard begonnen met een beeld iets van boven. Door het groothoek effect kon ik de donkere en imposante luchten onderdeel maken van het beeld.

Gezien die imposante luchten leek het me ook leuk om te kijken of ik met de groothoek vliegbeelden kon maken. Alleen als de Jan van Genten vlakbij vlogen kon dat. Dat er ondertussen vogelpoep landde op onze kleding en apparatuur, moest ik op de koop toe nemen. Met één van de zo gemaakte beelden ben ik best blij. Hij staat hieronder.

Ook een combinatie van actie en massaliteit leek mij leuk om vast te leggen. Daarvoor wilde ik het bekvechten vastleggen met groothoek. Liggend op de grond vond de actie net achter de afrastering plaats. Lastig omdat er soms schaduw van, of een deel van de afrastering in beeld kwam.

Onze laatste avond had ik het idee om een groothoekopname te maken met een wat langere sluitertijd en met de flitser op verschillende standen. Helaas heb ik niet per foto opgeschreven welke flitstechniek ik gebruikt heb, maar de beelden zijn een combinatie geworden van creativiteit, massaliteit en actie. Kwestie van smaak of je ze mooi vindt. Zelf ben ik er nog niet helemaal tevreden mee.