De sfeer van de natuur met meervoudige belichting

In de natuur bekruipt mij regelmatig het gevoel van mystieke aanwezigheid van vogels en zoogdieren. Enige tijd geleden heb ik besloten, die mystiek te gaan proberen te vangen in beeld. Uiteraard vroeg ik mij af hoe ik dat kon doen.

Om inspiratie op te doen keek ik nog een keer in het boek van Loulou Beavers over meervoudige belichting. Een mooi boek, waar de verschillende aanpakken voor meervoudige belichting worden toegelicht. Het is daarmee een boek wat ik regelmatig ter hand neem.

Extra inspiratie kreeg ik, toen ik, op het Nature Talks Festival, het boek "In the light of the sea" van Wenche Dahle onder ogen kreeg. Ze had de dag ervoor gepresenteerd, wat ik helaas gemist heb. Zij past verschillende technieken toe, waaronder meervoudige belichting en lange sluitertijden, als ook meerdere lagen. Ze weet echte sfeerbeelden te maken. Via Google zocht ik naar meer beelden van haar. 

Langzaam aan was ik ook al aan de slag gegaan. In dit blog doe ik verslag van de eerste stapjes, die ik aan het zetten ben. Uiteraard ben ik benieuwd of het jullie aanspreekt of niet.

De eerste keer was ooit vanuit een vogelhut in Drunen. De Houtduif liet zich regelmatig zien, maar persoonlijk vond ik hem saai, zonder een mooie weergave van het vroege herfstgevoel wat ik er bij had. Ik besloot te proberen dat gevoel vast te leggen met meervoudige belichting. Het resulteerde na het weggooien van de meest resultaten in de foto hiernaast. 

Een belangrijke les die ik daarbij leerde was het belang voor mij van een zichtbaar oog. Inmiddels vertaal ik het meer naar de vrije ruimte en waar plaats je het onderwerp, zodat het nog herkenbaar is. Maar misschien ben ik wel te voorzichtig mee. Lang niet alle beelden van Wenche Dahle laten een scherp en zichtbaar oog zien. Maar de mij meer aansprekende beelden van haar hebben dat wel.

Na die eerste keer kreeg ik nauwelijks positieve reacties. Er gebeurde waar Bart Siebelink in zijn boek "Grip op creativiteit" voor waarschuwt. Ik trok me de lauwe reacties aan en stopte enige tijd. Toch bleef het trekken en probeerde ik af en toe iets met de techniek.

Zo zette ik Damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen in hun natuurlijke habitat met meervoudige belichting. Het beeld geeft voor mij het gevoel van bekeken worden door de Damherten weer. In elke hoek kan er één staan, die mijn gaan en staan volgt. Ook heeft het iets van een klassiek herfst schilderij. Dat komt denk ik ook doordat de Damherten deels vrij staan en doordat de  kleuren bij elkaar passen.

Wel bekroop mij soms bij dit soort foto's een gevoel van erg veel drukte. Dat zou eigenlijk anders moeten kunnen. Tijd om op zoek te gaan naar de kunst van het weglaten.

Er ontstonden totaal andere beelden, waarbij ik delen van de foto erg licht heb gelaten. Om dit te kunnen doen maakte ik in eerste instantie een bijna High Key beeld van de betrokken vogel of het betrokken dier. Het tweede beeld was van een rustig element in de omgeving. Tot nu toe gebruik ik daarbij beeld van bladeren aan bomen op grote afstand, waterrimpelingen en sneeuw. In die periode maakte ik ook beelden van gras in tegenlicht met meervoudige belichtingen. 

De in die periode gemaakte beelden,  hebben een sterk grafisch karakter. Hoewel ik het leuk vind om ze te maken, moet ik toegeven dat ze mij na de eerste vervreemding, die ze oproepen ook enigszins gaan vervelen. Uiteraard blijf ik ze maken, om te kijken wat ik er mee kan en wat ik er van kan leren. Een aantal voorbeelden staan onderaan het blog.

Vanuit het grafische beeld ontstond de gedachte om tijdens een trip naar Keoladeo Bird Sanctuary te proberen de sfeer van zonsondergang, drukte en chaos toe te voegen aan een voor een zonsondergang typerend silhouette beeld. Toen ik het beeld hiernaast zag op mijn schermpje kon ik een glimlach niet onderdrukken. Op het grote scherm was ik uiteindelijk iets minder enthousiast.

Tijdens deze trip heb ik vogel foto's gemaakt bij veel licht met High Key gemaakt, om daar vervolgens middels meervoudige belichting een tweede High Key foto aan toe te voegen van de begroeiing. Het effect is een soort zacht beeld. Weer speelde de onderlinge plaatsing van de onderwerpen een cruciale rol. 

Toen we op een middag in een wat saaie hut zaten bij de lodge, ging de zon onder, maar wilde het vogeltje wat ik probeerde te fotograferen niet op een mooie plek gaan zitten. Wederom met meervoudige belichting maakte ik een onverwacht beeld. Daarbij constateerde ik dat het bij hutten vaak aanwezige hout niet direct bijdraagt aan een mooi beeld. Iets wat ook tijdens mijn recente hutten reis naar Polen weer opviel. Daar zette ik een Gaai in het mooie bos op afstand. Twee factoren maken dit beeld iet minder sterk. De eerste is de boomstronk en de tweede is de nadrukkelijk aanwezige sneeuw.

De afgelopen maanden merk ik dat als ik op stap ga, dat ik vaker en vaker naar meervoudige belichting grijp. Of het nu gaat om het vastleggen van paddestoelen of over Zwanen in ochtendlicht, wat ik eerder heb vastgelegd, die dag. Ook deed ik nog een workshop over meervoudige belichting bij Loulou Beavers.

Voor mijn vertrek naar Polen heb ik op een regenachtige middag nog een keer het boek van Wenche Dahle in de hand genomen. In vergelijking met mijn eigen foto's spat van haar foto's veel meer mystiek en gevoel. Eerlijk gezegd soms een wat droevig gevoel, maar het raakte me iedere keer. Ik besloot dat het tijd is om nog meer de grenzen op te zoeken. 

Dat bleek in Polen makkelijker gezegd dan gedaan. Als klassieke natuurfotograaf, nam ik onmiddellijk een aantal registratiefoto's van een Beer toen die ten tonele verscheen. Het was toen al vrij donker en ik vergat er een tweede beeld overheen te leggen. De volgende dagen heb ik die schade ingehaald. Ik selecteerde verschillende Beren foto's om die van een tweede beeld te voorzien, daarbij gebruik makend van de mogelijkheid om een eerder gemaakt beeld als uitgangspunt te gebruiken.

Handicap daarbij was dat de Beren foto's allemaal gemaakt moesten worden op een hele hoge ISO waarde, gezien het beperkte licht. Het beeld hiernaast heb ik de Beer het meest weggestopt. Ik weet niet of ik dat mooier vind dan het eerste beeld bij dit blog, waar ik juist meer ruimte heb gegeven aan de Beer. De tweede foto geeft het gevoel van aanwezigheid zonder zichtbaarheid. De eerste foto meer het gevoel een vastberaden aanwezigheid.