Fotografische ontwikkeling: een zoektocht

Zelf vind ik één van de leuke kanten van fotografie dat je, door veel doen en veel studie, jezelf kunt ontwikkelen tot een betere fotograaf. Toen ik in 2017 mijn vaste baan verloor en besloot ZZP'er te worden, nam ik mij voor om meer tijd vrij te maken om het veld in te gaan en lekker te fotograferen.

Dat is gelukkig gelukt. Deels doordat ik als reisleider aan de slag ging bij Wildpix Travel, waardoor ik o.a. Polen, Zuid Afrika, India en Roemenië kon bezoeken. In Zuid Afrika, maakte ik de foto hiernaast afgebeeld. Ook reisde ik veel zelf, soms met mijn partner en soms alleen. Verder volgde ik regelmatig workshops bij fotografen als Loulou Beavers en Andrea Gulickx. Ook fotografeerde ik in Nederland regelmatig vanuit hutten en ging meer en meer op stap.

Tot Corona leek het reizen volop door te gaan. Maar met Corona veranderde dat. Iedereen zijn wereld stond op zijn kop. Zeker in de eerste periode besloot ik meer en meer studie te doen via YouTube en andere internet bronnen.

Gedurende de hele periode werd voor mij duidelijk dat mijn foto's langzaam aan beter werden, maar dat er weinig eigen stijl in zat, en dat het meer gelukstreffers leken, gemaakt m.b.v. technische vaardigheid. Zo ook de foto, die hierbij staat van Kluten in High Key. Een techniek, die ik geleerd heb tijdens een workshop bij Loulou Beavers.

Om een volgende stap te maken besloot ik meer focus aan te brengen. Langere periodes me richten op 1 gebied, 1 soort natuurfotografie en of 1 soort pasten bij het aanbrengen van meer focus.

Zo bezocht ik vorig jaar een groot aantal keren het Oostvaardersveld. Het grote voordeel is dat je beter weet welke vogels en zoogdieren je op welk moment ergens kunt verwachten. Ook de kennis van het licht en de invloed van weersomstandigheden op de fotografische mogelijkheden wordt steeds groter.

Verder dwing je het geluk op deze manier enigszins af. Zo maakte ik in het Oostvaardersvld een Edelhert bij Zonsopkomst in het water. Deze foto heeft bij de Nature Photographer of the Year 2020, in de category Benelux een eervolle vermelding gekregen. Nog steeds kom ik er van tijd tot tijd, maar de laatste paar keer merk ik, dat het mij niet echt lukt bijzondere beelden te maken. Door de iets te grote afstand van Amsterdam kost het ook best moeite in de vroege ochtend. Door deze twee zaken is mijn enthousiasme iets afgenomen.

Het focussen op 1 soort natuurfotografie lukte zelfs helemaal niet. Ik hou van vogelfotografie, maar ben ook gek op wildfotografie. Zelfs fotograferen in de nacht spreekt mij enorm aan. Verder hou ik van macrofoto's en wilde ik me daar ook verder in ontwikkelen.

Door bij mijzelf na te gaan waar de waardering voor macrofotografie, vandaan komt, kwam ik tot de conclusie dat, vooral de sfeer en de creativiteit mij aanspreken. Sfeer, die ik ook terugwilde zien in mijn foto's van zoogdieren. Met het beeld hiernaast heb ik dat geprobeerd te bereiken. Het maken van een meer creatief beeld zou ik ook graag willen, maar vind ik toch best lastig. De volgende stap bij wildfotografie, is vooral meer gebruik te maken van ICM en panning. Of te kiezen voor een grotere afstand ipv dichtbij.

Het idee om me op 1 soort te richten, kwam tegelijkertijd op met de gedachte om meer projectmatig te gaan werken. Daarbij speelde het boek "Grip op Creativiteit" van Bart Siebelink een belangrijke rol. In dat boek moedigt hij iedereen aan om projectmatig te werken. Ik besloot aan de gang te gaan met mijn Spreeuwenzwermen project. Het begon allemaal ongestructureerd, maar met de fascinatie voor Spreeuwenzwermen en een gelukstreffer, waarmee ik een eervolle vermelding kreeg bij de Groene Camera 2020.

Vanaf juli / augustus 2020 ben ik naar heel veel plekken gegaan om mijn Spreeuwenzwermen project vorm te geven. Verder ben ik veel gaan googlen en lezen over Spreeuwenzwermen. Daardoor heb ik inmiddels enige kennis opgedaan over dit fenomeen.

Spreeuwenzwermen bleken ideaal om mijn creativiteit op uit te leven. ICM, langere sluitertijden, meervoudige belichting en combinaties van die drie. Ik kon me heerlijk uitleven. Inmiddels heb ik vele duizenden foto's. Er ontstond keuzestress en een zoektocht naar structuur en houvast hoe nu verder te gaan. Wederom zaten er mooie foto's tussen, maar had ik het gevoel dat het meer toevalstreffers waren.

Mede daar ik afgegaan was op het advies van Bart Siebelink, in zijn boek om een project te starten, besloot ik om hem te vragen mij een periode te coachen. Dat het alleen online kan deed mij twijfelen, maar dat bleek al de eerste sessie volledig ongegrond.

De belangrijkste les uit de eerste sessie was dat voor het maken van serie's, aanbrengen van structuur en het vertellen van een verhaal met het project, ik veel sterker en nadrukkelijker naar de visuele gelijkenis en verschillen mocht kijken. Verder greep Bart terug naar visuele inspiratiebronnen in de kunst. Zo wees hij mij op Hercules Segers. Ook het vertalen van opgedane kennis naar het project en de foto's zijn een belangrijke bron om verder te komen. Ter inspiratie wees hij mij op een documentaire en het boekje van Barend Scheffner over Spreeuwen.

Uiteraard kreeg ik opdrachten mee voor de volgende sessie. Ik moest flipbooks maken. Één over de kennis van Spreeuwen met citaten en bijpassende foto's en de tweede met inspiratiebronnen van buiten de fotografie en beelden met vergelijkbare visuele expressie.

De opdrachten zijn voor mij heel inspirerend geweest. Naast het fotograferen van Spreeuwenzwermen, besteedde ik veel tijd aan het maken van de Flipbooks. Weer merkte ik daarbij dat het voor mij het lastigste is om te kiezen. 

Voor mijn gevoel was ik best buiten mijn comfort-zone gegaan en had ik een verrassend resultaat neergezet. Uiteraard had ik ook weer foto's uitgezocht om met Bart te bespreken. Bart heeft de lat vervolgens hoger gelegd. Hij waardeerde de eerste poging, en moedigde mij aan betere versies te maken, waarbij ik nog verder uit mijn comfort-zone moest gaan.

Ook bespraken we verschillende foto's. Soms was ik verrast wat hem aansprak, maar als grote lijn herkende ik dat beelden, die het op social media goed doen, voor hem vaak niet verrassend genoeg zijn. Juist de beelden, die op social media, niet veel positieve reacties oproepen, bleken zijn favorieten te zijn. Diep in mijn hart waren het beelden, die ik ook enorm waardeer, maar waarover ik ook onzeker was. Het gaf inspiratie om weer veel op stap te gaan.

Voor de derde sessie had ik mezelf uitgeleefd. Ik had de Flipbooks, aangepast en wat minder binnen de lijntjes gekleurd. Van de beelden had ik zelfs een video gemaakt. De combinatie met muziek was mij zwaargevallen en ik hoopte dan ook meer te leren. 

Bart waardeerde de inspanning, maar maakte mij duidelijk dat wat in het ene medium werkt in het andere niet of minder werkt. De consistentie van lettertype, positie van tekst, overgangen en veel andere zaken kwamen aan de orde. Het medium en de context zijn zaken waar je rekening mee moet houden.

Een hele nieuwe wereld ging voor mij open. Werk aan de winkel om me hier verder in te verdiepen. Een onverwachte ervaring, maar daarom niet minder waardevol. Sindsdien ben ik begonnen IMovie te gebruiken en me te verdiepen in het maken van video's. Er gaat een nieuwe wereld voor mij open. Zo maakte ik bijgaande video van Vossen in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Er valt nog zoveel te leren.

Voor de derde sessie had ik ook een aantal series samengesteld op basis van verschillende invalshoeken. We hebben de opzet van een zwart wit serie besproken. Welke foto's en welke volgorde helpen om het verhaal te vertellen. Een mooi leereffect ontstond ook toen ik probeerde een serie te maken geïnspireerd op het impressionisme. De beelden leken veel te veel op elkaar. Er ontstond een serie, waar de foto's niets aan elkaar toevoegden. Kortom genoeg leerstof om verder aan te slag te gaan met series. Extra fijn nu de Spreeuwenzwermen een tijdje niet te zien zijn.

Enthousiast geworden door de online coaching besloot ik ook de cursus Beeldtaal van Bart Siebelink te gaan volgen. Immers juist het visuele en het vertellen van het verhaal zijn elementen, die mij verder kunnen brengen. De cursus is een online cursus met vier modules. Elke module heeft een aantal submodules, met daarin theorie, oefeningen en een fotografische opdracht.

Je krijgt op de opdrachten ook feedback van de collega deelnemers en van Bart. Erg leuk is ook dat na elke module er een zoom meeting is waarin met de groep de theorie en opdrachten worden besproken. Je leert op deze manier ook van het werk en de feedback van de anderen.

Eerlijk gezegd is het best pittig. De opdrachten dagen mij echt uit, tegelijkertijd merk ik dat het leereffect erg groot is. Zo kocht ik een aantal jaren terug het boek Beeldspraak van Ton Hendriks, maar het lukte mij nooit het verder dan de eerst 15 bladzijden te lezen. Nu ben ik het weer gaan lezen en begrijp ik het eindelijk. Wel worstel ik nog enorm met de vertaling van het geleerde naar de praktijk.