Op bezoek bij de master!

Op zaterdag 8 juli was het zover. De reis waar ik maanden naar had uitgekeken kon beginnen. Met een zeer vroeg vertrek uit Amsterdam in een bus geregeld via Wizzair naar Eindhoven. 

Bij aankomst in Eindhoven waren alle andere deelnemers en de begeleiding van Wildpix al aanwezig. Een kop koffie hielp me om goed wakker te worden en samen vertrokken we richting Boedapest. Ik realiseerde me dat ik al jaren niet terug geweest ben in het land waar ik bijna 2,5 jaar werkte. De tijd vliegt voorbij. Van Boedapest ging de tocht verder naar het Kiskunsági National Park, waar de boerderijwoning ligt waar we zouden verblijven. Daar aangekomen werden we hartelijk ontvangen door Bencé Maté en zijn team.

Bencé Maté is winnaar van de WorldWildlife Photographer of the Year Competitie in zowel de jongeren als de volwassenen categorie. Hij is de enige die dat ooit gepresteerd heeft. Daarnaast won hij meerdere awards in andere competities. Onlangs won hij de derde prijs in de categorie Nature bij de World Press Photo. Hij heeft zich gespecialiseerd in natuurfotografie vanuit hutten. Hij bouwde hutten in Hongarije, Costa Rica, Brazilië en Zuid Afrika. Momenteel werkt hij ter ondersteuning van een lokale priester die wezen opvangt in Transylvania aan een hut om beren te fotograferen.

Vanaf de eerste middag draaide een week lang alles om fotograferen. De eerste hut die ik bezocht was de zogenaamde Tower. Vanuit deze toren kon je de Scharrelaar fotograferen. Ik kwam er weer is achter hoe moeilijk het maken van vluchtbeelden is. Je hebt eigenlijk maximaal een sluitertijd van 1/1500ste en liever nog een kortere voor een scherpe foto. Bij een grote vogel, die meestal met een langzamere beweging vliegt kan de sluitertijd iets langer zijn. Scherpstellen kun je wat mij betreft op twee manieren doen.

De eerste, waar ik deze reis veel mee heb gewerkt is dat je inschat wat de plek is waar de vogel op zijn vlucht voorbij komt en probeert daarop scherp te stellen. Door manueel scherpstellen of door scherpstellen met gebruik van de backbutton focus, zorg je dat de focus op dit ene punt blijft. Als de vogel een andere route volgt of je op het verkeerde moment afdrukt heb je onscherpe foto's. Dat was ook in veel gevallen zo.

De tweede mogelijkheid is om met de camera op AI Servo, continu en maximale snelheid te focussen op de vliegende vogel. Dat kan met een enkelvoudig focuspunt gericht op het hoofd, liefst het oog. Om je kans op een enigszins scherpe foto te vergroten kun je ook meerdere focus punten selecteren, bv om het centrale focuspunt in. Persoonlijk vind ik dit ook lastig. Zeker bij vogels die een onregelmatig vliegpatroon hebben. Belangrijke les die ik geleerd heb is vooral te wachten met afdrukken tot de vogel voldoende groot in beeld is.

De volgende ochtend maakte we kennis met de "Cinema". Dit is een zeer geavanceerde hut. De hut is geschikt voor drie personen en er is een aangelegd afgebakend plasje voor de hut. Dit plasje bevat lage gedeelten en hogere gedeelten. In de lage gedeelten wordt gevist en op de hogere gegeten.

Deze ochtend was het zonlicht nog niet aanwezig voor de hut. Daarom werd de aangebrachte verlichting aangezet. Die kun je vanuit de hut aansturen en bestaat uit 3200 KW in combinatie met een reflectiescherm dat zorgt voor indirect licht. Dat pakt prachtig uit en geeft fotografisch mooie kansen. het is net of de zon opkomt.

Deze ochtend waren met name Kwakken actief. Ze lijken zich op hun gemak te voelen voor de hut en vissen met succes op de verse vissen, die bij aankomst worden uitgezet. Dat het eten van een vis nog niet zo'n eenvoudige opgave is als je hem in éen keer wil doorslikken, kon ik mooi vastleggen. We zagen deze ochtend verder Waterral, Ralreiger, Blauwe Reiger en verschillende rietvogels.

De volgende middag en dagen werden besteed aan de verschillende hutten. Zo zijn er verschillende hutten om de Hop te fotograferen, met verschillende achtergronden, om Scharrelaars vast te leggen en Bijeneters te fotograferen. Deze hutten liggen verspreid in de omgeving.

Ook zijn er "Drinking hides", typische boshutten waar echter niet gevoerd wordt, maar slechts de mogelijkheid wordt geboden te drinken en te badderen. Bij één van deze hutten hangt een spiegel, die je kunt verstellen om het zonlicht op de juiste manier te laten vallen op het uiteinde van het plasje. Je kunt daar prachtige foto's mee maken.

Ik vond het een schitterende ervaring. De eerste keer had ik veel succes. De spiegel hielp om de 15 soorten, die voorbij kwamen prachtig vast te leggen. Onder andere de hierboven afgebeelde Havik heb ik daar vastgelegd. Net als de Appelvinken, die zich verstoord afvroegen wat al de wespen rond het water deden. Bij een tweede bezoek was het veel rustiger. Bovendien konden we de spiegel door de harde wind niet goed gebruiken.

Twee ochtenden en een middag ben ik naar het "Theater" geweest. Dit is de meest bijzondere hut van allemaal. Er is aan twee kanten een kunstmatige waterplas. Ook hier kanaaltjes in het water. Aan het begin van het seizoen gaat er verse vis in, maar in deze tijd bevroren vis. Iedere keer verzamelen zich grote groepen reigers. Kwak, Blauwe Reiger, Grote en Kleine Zilverreiger stonden elke keer klaar om mee te profiteren van het feestmaal.

De hut is van alle gemakken voorzien. Je zit in een comfortabele stoel en beschikt over twee aansluitingen om lenzen mooi horizontaal te bevestigen. Naast een keuken en wachtruimte zijn er een paar slaapplekken. Die worden in de winter gebruikt. Voor die winterse periode is er verwarming en een slim ventilatie systeem. In de winter kan ook gebruik gemaakt worden van het aangebrachte kunstlicht, waarmee zelfs een zonsopgang kan worden nagebootst. Geen overbodige luxe, gezien de koude en grauwe winters, die ik nog ken uit mijn tijd in Hongarije.

Wij hebben verder Zwarte Ooievaar, Lepelaar, Wilde Eenden, Ganzen, Oeverloper en Bosruiter kunnen fotograferen bij deze hut.. Er is continu actie voor de hut. De Blauwe Reigers vechten met elkaar en schuwen ook de strijd niet met de Zwarte Ooievaar, Kwakken en Grote en Kleine Zilverreiger. Persoonlijk vond ik de setting vaak erg druk om er goede foto's te maken. Daarbij kwam nog dat de achtergrond bij de middagsessie best onrustig is. Doordat ook de vis niet goed doorspoelde in de kanaaltjes was bovendien veel van de actie in de hoek met een minder mooie achtergrond!

Het tweede deel ging over hoe je een mooie foto maakt vanuit een hut. Drie onderdelen werden daarbij behandeld:

1. De techniek (Technology), bestaande uit achtergrond, scherpte en licht

2. Vernieuwing en originaliteit (Novelty)

3. Niet herhaalbaar (Unrepeatability)

De hutten worden zo gebouwd dat het mogelijk is rustige achtergronden te benutten. Aan de hand van zijn eigen foto's liet hij het belang zien van een rustige achtergrond. Ook als je mijn foto hiernaast bekijkt en vergelijkt met de foto hierboven, valt als eerste de rustige achtergrond op. Die had te maken met de achterliggende zandheuvel en maakt in combinatie met een groot diafragma de rustige achtergrond. Hierdoor komt de focus meer op de actie van de Europese Grondeekhoorntjes, die stoeiden. De onrustige achtergrond bij het gevecht tussen de Zwarte Ooievaar en de Blauwe Reiger leidt juist af.

Voor de meeste foto's is onscherpte een probleem. Slechts in enkele situaties is grote onscherpte van toegevoegde waarde. Vaak is daarbij een minimale voorwaarde dat op zijn minst het hoofd van het dier en liefst het oog scherp zijn.

Goede ondersteuning middels statief of bonenzak is een prima hulpmiddel. Bij korte sluitertijden moet ook rekening worden gehouden met de beweging veroorzaakt door de sluiter en het afdrukken. Het opklappen van de spiegel en het gebruik van afstandsbediening zijn een hulpmiddel om de gevolgen te beperken.

Dat licht belangrijk is weet iedere fotograaf. Veel vogelfotografen gaan daarom vroeg op stap. Met behulp van donkere achtergronden, flitslicht, reflectieschermen / spiegels en speciale constructies om het licht te dimmen als weet Bencé Maté unieke kansen voor zichzelf te creëren. Bij de foto hiernaast heb ik ook gebruik gemaakt van de donkere achtergrond. Daardoor kon deze foto gemaakt worden op een later tijdstip op de dag. In de nabewerking versterk je de onderbelichting en verhoogd de witten en hooglichten. 

Vernieuwing en originaliteit moeten je foto er uit laten springen. Dan heb je het niet over het typerende vogeltje op een takje, wat ook ik regelmatig schiet bij het fotograferen uit een hut. Maar bv het fotograferen van een detail van een vogel. de vraag is natuurlijk ook of het je lukt iets moois te maken. Volgens Bencé ben je er dan nog niet. De foto die hier boven staat kan door iedereen gemaakt worden. Eenvoudig herhaalbaar kortom. De foto voldoet dan ook niet aan het derde punt van Bencé. Misschien is dit wel het allerlastigste!

Hoe lastig het is bleek ook wel tijdens de nachtelijke sessies, die we hadden om de aanwezige Otters te fotograferen. We gingen daarvoor twee avonden naar de "Cinema".

In de eerste sessie hadden we geluk. De Otter liet zich al vrij snel zien. Vol adrenaline schoot ik menig plaatje, net als mijn collega fotografen. Prachtige bewijsopnames, met een mooie achtergrond en redelijk licht, maar totaal niet origineel. Bovendien voor iedereen herhaalbaar. De Otter kwam later in de nacht nog terug. Met vergelijkbare foto's als resultaat.

De tweede sessie moesten we langer wachten. Dit keer had ik ook mijn 500 mm lens meegebracht. Daarmee wilde ik een portret opname maken. Dat lukte in ruime mate. Gelukkig keek de Otter tijdens het eten van de vis regelmatig nog onze richting uit. Dit zijn nog steeds niet heel originele foto's. Wellicht kan ik een volgende keer met behulp van flitslicht een originelere plaat maken. Bencé heeft me uitgedaagd om met mijn fotografie weer een stap verder te zetten. Dat is een echte meester. Die daagt je uit en laat je hard werken!